Γράφει η Νάντια Μουτσουρούφη
Στις φυσικές επιστήμες υπάρχει μια διαδεδομένη αντίληψη ότι η επιστήμη γεννήθηκε ως αντίδραση στη θρησκεία και συχνά φανταζόμαστε επιστήμονες και Εκκλησία ως «αιώνιους εχθρούς», με τη δίκη του Γαλιλαίου ως το χαρακτηριστικό παράδειγμα. Κι όμως, αρκεί να διαβάσει κανείς βασική ιστορία των επιστημών, για να διαπιστώσει πως μέχρι τον 18ο αιώνα η φυσική φιλοσοφία είχε έντονα θρησκευτικό χαρακτήρα. Οι φυσικοί φιλόσοφοι «αποκάλυπταν τον ρόλο του Θεού στον κόσμο» και η μελέτη της φύσης είχε για πολλούς βαθιά ευσεβή διάσταση. Το κίνητρό τους δεν ήταν η κατάρριψη του Θεού, αλλά η αναζήτηση της γνώσης, σύμφωνα με το Βακωνικό πρόσταγμα.
Δεν έχω ούτε τις θεολογικές, ούτε τις ιστορικές γνώσεις για να σχολιάσω τη σημερινή σχέση Εκκλησίας και επιστήμης. Αυτό που με έκανε να σταθώ, όμως, είναι η είδηση για τη φιλοξενία του Πάπα Λέοντα XIV στους συμμετέχοντες του Θερινού Σχολείου του Αστεροσκοπείου του Βατικανού 2025, που φέτος ήταν αφιερωμένο στην εξερεύνηση του σύμπαντος με το διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb (JWST).
Στην ομιλία του, προέτρεψε τους φοιτητές να μοιραστούν γενναιόδωρα τις γνώσεις που απέκτησαν: «Μην ξεχνάτε ποτέ ότι αυτό που κάνετε είναι προς όφελος όλων. Να είστε γενναιόδωροι στο να μοιράζεστε όσα μαθαίνετε και βιώνετε, με όλες σας τις δυνάμεις και με κάθε δυνατό τρόπο». Επίσης υπογράμμισε τη σημασία του JWST ως επαναστατικού επιστημονικού εργαλείου: «Χάρη σε αυτό το πραγματικά εξαιρετικό όργανο, για πρώτη φορά μπορούμε να παρατηρήσουμε σε βάθος τις ατμόσφαιρες των εξωπλανητών, όπου θα μπορούσε να έχει αναπτυχθεί ζωή, και να μελετήσουμε τα νεφελώματα όπου σχηματίζονται πλανητικά συστήματα». Σημείωσε επίσης ότι το τηλεσκόπιο είναι το αποτέλεσμα δεκαετιών συνεργασίας μεταξύ επιστημόνων και μηχανικών από όλο τον κόσμο, τονίζοντας ότι «ο καθένας από εσάς είναι μέρος μιας πολύ μεγαλύτερης κοινότητας».
Συνήθως δεν παρακολουθώ τα νέα του Βατικανού, αλλά μέσα στους 24 νέους αστρονόμους από 22 χώρες, βρέθηκε και η φίλη και συνεργάτιδά μου, Styliani Tsilia, η οποία κάνει το διδακτορικό της στο Instituto de Astrofísica de Canarias (IAC). Είμαι πολύ περήφανη για τη Στέλλα, γιατί είναι μια εξαιρετική επιστήμονας, με αδιάκοπη προσφορά σε εθελοντικές κοινότητες, ακόρεστη δίψα για γνώση και ανεξάντλητη έμπνευση.
Και κάπως έτσι, θα υπογραμμίσω αυτή την προτροπή ως σύνθημα που ξεκινά από τον Bacon και φτάνει να αντηχεί κάτω από το πουκάμισό μου
«Να είστε γενναιόδωροι στο να μοιράζεστε όσα μαθαίνετε και βιώνετε».
